Każda papuga musi od czasu do czasu się wykąpać. Jest to konieczne zarówno dla zachowania piór w dobrej kondycji, jak i nieprzesuszania skóry. Na ogół jest to też dobrą zabawą. W trakcie upałów kąpiele służą też ochłodzie.

Jeśli ptak wybrudził sobie pióra i chcemy je zmyć należy użyć delikatnego mydełka (dla niemowląt) i delikatnie zmyć zabrudzenie. Nie można trzeć piór. Należy też uważać aby mydło nie dostało się do oczu, nozdrzy, dzioba. W normalnej kąpieli nie można używać żadnych środków myjących ponieważ zmywają one warstwę ochronną na piórach i skórze papugi. Mydełkiem można umyć jedynie pojedyncze zabrudzone piórka - nie całego ptaka! Z tym, że normalnie mycie zabrudzonych piór nie jest konieczne. Papugi o jasnych kolorach na ogół mają pióra brudne, nie da się tego uniknąć jak papuga chodzi po podłodze, po szafach czy wciska się w każdą dziurę.

Woda do kąpieli

Woda musi być czysta. Nie stosuje się żadnych środków do mycia (mydeł, szamponów itp.). Nie należy też stosować żadnych "soli do kąpieli", które są dostępne w sprzedaży zwłaszcza w sklepach z produktami dla hodowców gołębi.

Lorysy uwielbiają kąpiele. Kończą kąpiel jak wychlapią całą wodę i są całkowicie przemoknięte.
(zdjęcie: Joanna Karocka)

Temperatura wody

Temperatura zależy od indywidualnych upodobań papugi. Trzeba po prostu wykryć jaką preferuje nasza papuga. Oczywiście woda nie może być ani za gorąca, ani za zimna. Zwłaszcza jak jest chłodno to trzeba stosować cieplejszą wodę.

Sposoby kąpieli

Papugi można kąpać na wiele różnych sposobów, a w zasadzie nie tyle kąpać, co dostarczać im potrzebnych "sprzętów" do kąpieli.

UWAGA - dla papug nie nadają się gotowe baseniki do kąpieli sprzedawane w sklepach zoologicznych, nawet jak producent zaleca je dla papug. Te baseniki są po prostu za małe.

Kąpiel w misce z wodą

Do dość dużej ale nie głębokiej miski nalewamy wodę. Woda musi być świeża, czysta - taka jak do picia ponieważ papuga będzie najczęściej przy okazji pić tą wodę.  Najlepiej aby woda była przegotowana i odstała. Woda nie powinna sięgać wyżej jak do brzucha papugi. Niektóre papugi nie umieją się tak kąpać, chodzą tylko po wodzie mocząc sobie pióra na brzuchu. Jeśli po jakimś czasie nie nauczą się kąpać w misce należy zmienić metodę.

Modrolotki, podobnie jak lorysy, uwielbiają kapiele.
(zdjęcie z Albumu - Zoltar)

Miskę z wodą powinny mieć zawsze papugi wysiadujące jajka. Papuga będzie się moczyć w takiej misce i mokra wchodzić do budki - w ten sposób reguluje wilgotność w budce. Odpowiednia wilgotności jest bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na lęgi.

Kąpiel w zlewie

Papuga może kąpać się pod bieżącą wodą w zlewie. Nie może natomiast kąpać się w umywalce (przynajmniej tej standardowej), ponieważ umywalka nie ma płaskiego dna. Do kąpieli też nadaje się tylko taki zlew, który ma płaskie dno! Płaskie dno jest bardzo ważne ponieważ w innym przypadku papuga będzie się ślizgać po zaokrąglonym dnie i może zrobić sobie krzywdę. Trzeba też pamiętać, że na umywalce papuga nie ma się czego chwycić, brzegi są bowiem twarde i śliskie.

Kąpiąc się w umywalce papuga może się poobijać.
(zdjęcie z Albumu - Mireczka)

Pozwalamy papudze wejść do zlewu gdzie jest puszczona ciepła woda, strumień wody nie może być za mocny, najlepiej jak będzie rozproszony za pomocą specjalnego siteczka. Zlew powinien być częściowo zatkany tak żeby woda odpływała powoli i zostawało trochę na dnie (nie za dużo!). Zlew musi być wcześniej umyty, nie mogą tam znajdować się resztki żadnych środków czyszczących ani płynu do naczyń. Jeśli mamy w kranie wodę złej jakości to nie można stosować tej metody. Również jeśli woda jest chlorowana nie jest to najlepszy sposób. W takim przypadku można całkowicie otworzyć odpływ tak żeby cała woda od razu spływała, wtedy picie wody przez papugę będzie utrudnione. Jeśli woda w naszym domu jest bardzo mocno chlorowana (zdarzają się takie) z tej metody trzeba zrezygnować całkowicie.

(zdjęcie z Albumu - satijka)

Kąpiel przy użyciu spryskiwacza

Jest to chyba najlepsza i najpowszechniejsza metoda kąpieli. Może ona być ponadto łączona z dwoma opisanymi powyżej. Do spryskiwacza do kwiatków (używanego TYLKO do czystej wody) nalewamy ciepłej wody i spryskujemy papugę. Należy wcześniej sprawdzić jaki jest ustawiony strumień wody, powinien być taki robiący z wody mgiełkę. Nie może być to pojedynczy, ostry strumień. Strumień wody można kierować nad papugę tak aby spadające krople imitowały deszcz. Jednak niektóre papugi lubią żeby kierować strumień wody prosto na nie.

(zdjęcie: Joanna Karocka)

Najlepszym miejscem do takiej kąpieli jest łazienka. Niestety jest w niej wiele niebezpieczeństw i należy bardzo uważać. Najlepszym sposobem jest zamontowanie specjalnej żerdzi w łazience (na zachodzie są w sprzedaży "żerdzie kąpielowe"). Taka żerdź ma miejsce do siedzenia pokryte szorstką gumą, tak żeby na mokro papuga się nie ślizgała. Oczywiście na drewnianej żerdzi papuga też nie będzie się ślizgać, ale z drewnianymi żerdziami problem jest taki, że po kąpieli trzeba je dobrze wysuszyć, inaczej mogą zacząć pleśnieć.

Katarzynki uwielbiają kąpiele w wodzie ze spryskiwacza.
(zdjęcie z Albumu - pinokio)

Jeśli mamy nieoswojone papugi to spryskujemy je w klatce. Po kąpieli trzeba klatkę umyć i wysuszyć dlatego najlepiej kąpać takie papugi przed sprzątaniem i myciem klatki.

Jeśli mamy więcej papug, klatek lub dużą wolierę to najlepszym sposobem jest spryskiwacz ciśnieniowy, który ma specjalny mechanizm pozwalający na spryskiwanie bez ciągłego naciskania tłoczka. Wszystkie spryskiwacze można kupić w sklepach ogrodniczych.

Papuga bardzo szybko uczy się kąpać pod spryskiwaczem. Rozkłada skrzydła i nadstawia pod strumień wody coraz to nowe części upierzenia.

Kąpiel pod prysznicem

Niektórzy właściciele kąpią się za swoją papugą. Nie jest to nic złego jeśli papuga jest przyzwyczajona do prysznica i pamiętamy o tym żeby woda nie była za gorąca. Należy tylko pamiętać, że nie wolno się kąpać z papugą w wannie. Należy też uważać żeby papuga nie miała kontaktu z mydłami, szamponem itp.

(zdjęcie z Albumu - Chris)

Do tego sposobu kąpieli odnoszą się te same zastrzeżenia co do kąpieli pod bieżąca wodą. Trzeba też pamiętać, że zła wentylacja, niedokładne spalanie w przypadku piecyka gazowego, może powodować przedostawanie się do łazienki spalin i dwutlenku węgla w ilości nie zagrażającej ludziom, ale już zagrażającej ptakom, które są znacznie bardziej wrażliwe.

Kąpiel w mokrych liściach

Niektóre papugi mogą się kąpać w mokrych liściach, zwłaszcza papużki faliste lubią tego typu kąpiele. W takiej sytuacji dajemy po prostu wiązkę mokrych liści (liście muszą być jadalne). Czasem papugi mogą kąpać się w czymkolwiek mokrym, np. w mokrej miseczce.

Jak często kąpać papugę?

Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Niektóre papugi będą się chciały kąpać codziennie, inne wcale. Najczęściej papuga sygnalizuje chęć do kąpieli próbując wykąpać się w poidełku. Co do zalecanej częstotliwości kąpieli można w literaturze spotkać najróżniejsze opinie. Na pewno częściej należy to robić w lecie niż w zimie. W zimie, jeżeli temperatura w mieszkaniu nie jest zbyt wysoka, nie należy papugi w ogóle kąpać. Myślę, że kąpiel raz na kilka dni w zupełności wystarczy. W lecie może to być częściej. Jeśli papugi mają dużą klatkę lub wolierę to w lecie (jak jest ciepło) powinny mieć miskę do kąpieli cały czas. Miskę należy zabierać wieczorem.

(zdjęcie z Albumu - katenak)

Po czym jeszcze poznać, że papuga chce się kąpać? Jak w południe bardzo intensywnie się czyści, jak próbuje wchodzić do garnków z wodą, jak po wypuszczeniu z klatki leci do kuchni (lub łazienki) - czyli tam gdzie normalnie jest kąpana, jak próbuje się kąpać we własnym poidełku - to znak, że na pewno przydałaby się jej kąpiel.

Jeśli papuga nie będzie chciała się kąpać to na siłę jej nie wykąpiemy. Na piórach jest bowiem powłoka tłuszczowa (rozprowadzana przez ptaka podczas czyszczenia), która powoduje, że pióra są wodoodporne. Ptak, który chce się kąpać odpowiednio układa pióra tak aby umożliwić ich zmoczenie.

Ary, podobnie jak katarzynki, uwielbiają kąpiele w wodzie ze spryskiwacza.
(zdjęcie: Joanna Karocka)

Kiedy kąpać papuge?

Najlepiej rano i w południe. Nie należy kąpać ptaków wieczorem. Nie wolno kąpać chorych ptaków.

(zdjęcie z Albumu - ikka)

Co po kąpieli?

Niektóre papugi mają ochotę na kąpiel mimo, że nie mają już żadnego suchego piórka. Nie należy zraszać za długo, aby papuga nie przemokła całkiem. Pamiętajmy też, że mokra papuga ma pewne trudności z lataniem (jest cięższa i ma posklejane pióra).

Niektóre papugi po kąpieli zabierają się za układanie piórek, a niektóre siedzą i trzęsą się. Czekaja aż piórka przynajmniej trochę podeschną i dopiero wtedy zaczynają sie czyścić. Na pewno częściowo zależy to od indywidualnych upodobań konkretnej papugi, ale też są gatunki, które mają do tego skłonności. Na pewno amazonki tak robią, na dodatek amazonki bardzo mocno przemakają. Podobnie, często nimfy czekają aż piórka podeschną.

Nie należy papugi niczym wycierać (np. ręcznikiem). Trzeba zostawić w ciepłym pomieszczeniu i poczekać aż wyschnie. Mokrego ptaka nie należy wystawiać na bezpośrednie słońce.

Niektórzy suszą papugę suszarką do włosów. Wydaje mi się, że można to robić zwłaszcza jak się ustawi grzałkę na niższy poziom grzania. Susząc papugę suszarką trzeba bardzo uważać żeby jej nie poparzyć.

(zdjęcie z Albumu - Piotr_)

Można spotkać zdania, że części powlekane teflonem powodują, że suszenie suszarką jest szkodliwe, nie jestem fizykiem, ale myślę, że suszarka nie jest w stanie rozgrzać teflonu do takiej temperatury w której wydziela się trujący gaz. Poza tym w suszarkach nie zawsze stosuje się teflon, prawdę powiedziawszy nie znam firmy, która by go stosowała. Innym niebezpieczeństwem związanym z suszeniem suszarką może być przesuszanie skóry. Niektóre papugi wysuszone suszarką nie będą czyścić i układać piórek, a robiłyby to jakby ich nie suszyć i zostawić z mokrymi piórami. Osobiście uważam, że suszenie suszarką ma sens tylko jeśli w mieszkaniu jest zimno, a papuga jest cała przemoczona. W innych przypadkach dajmy papugom samym wyschnąć. Chyba, że suszenie jest traktowane przez papugę jak zabawa.

Artykuł ten w podobnej wersji ukazał się też w serwisie o nimfach - Cockatiel czyli Nimfa.