Warzywa są koniecznym dodatkiem papuziej diety. Dostarczają papugom nie tylko potrzebnych składników odżywczych ale też zapewniają im zajęcie (dłuższy czas żucia).

Warzywa możemy podawać na surowo (z niewielkimi wyjątkami; tylko po ugotowaniu podaje się ziemniaki, bataty, szparagi), gotowane (nie wszystkie) lub suszone. Jeśli gotujemy warzywa dla papug, to pamiętajmy, że nie wolno używać do gotowania soli.

Najpopularniejsze warzywa

Kapustne

brokuł, jarmuż, kalafior, kalarepa, kapusta brukselska (brukselka), kapusta chińska, kapusta głowiasta (biała i czerwona) kapusta pekińska, kapusta włoska

Warzywa kapustne zawierają pewne składniki antyodżywcze, dlatego nie należy podawać ich bardzo często i w większych ilościach.

brokuły
(zdjęcie z Albumu - Andrzej)

W niektórych przypadkach papugom możemy podawać także niejadane przez ludzi części roślin, czasem są one nawet chętniej zjadane przez papugi, a na dodatek są wartościowsze. Dotyczy to przede wszystkim brokułów i kalafiora, a także brukselki, z których można podawać liście i łodygi. Z liśćmi podawać można też kalarepę. Dużym papugom można podawać takie rośliny w całości.

Liściowe

sałata, (cykoria) endywia, cykoria sałatowa, roszponka warzywna, szpinak, boćwina, burak liściowy, szpinak nowozelandzki (trętwian czterorożny), rzeżucha ogrodowa (pieprzyca siewna), portulaka warzywna, seler naciowy, pietruszka naciowa, rukiew wodna, rukola (rokietta siewna), mniszek lekarski

Wiele warzyw liściowych, zwłaszcza wszelkie sałaty, bardzo silnie wchłania wszelkie zanieczyszczenia z powietrza. Dlatego lepiej podawać je tylko z własnego ogrodu, o którym wiemy, że nie znajduje się w pobliżu ruchliwej ulicy albo jakiegoś zakładu przemysłowego. Sałata wchłania też pewne substancje z nawozów sztucznych, które potem kumulują się w liściach.

Z buraków można podawać także pędy nasienne.

Dyniowate

dynia (odmiany: kabaczek, cukinia, patison, dynia makaronowa), kawon (arbuz), melon, ogórek

dynia
(zdjęcie Paulina Szajek)

Warzywa dyniowate podajemy z pestkami. Dynia zawiera większe ilości witaminy A. Pozostałe warzywa zawierają duże ilości wody i niewielkie ilości składników odżywczych. O ogórku krążą mityczne opowieści, że przyspiesza i usprawnia pierzenie. Są to informacje pochodzące z początku XX wieku z błędnie przetłumaczonej książki. Ogórek tak naprawdę nie ma prawie żadnych wartości.

Z warzyw dyniowatych, na pewno z dyni i cukinii, można także podawać papugom kwiaty. Rośliny te mają kwiaty męskie i żeńskie, tak więc po zapyleniu kwiaty męskie spokojnie można zrywać, ponieważ z nich i tak nie wyrastają owoce.

Korzeniowe

marchew, pietruszka korzeniowa, seler korzeniowy, pasternak, burak ćwikłowy, skorzonera, salsefia, batat (słodki ziemniak), słonecznik bulwiasty (topinambur)

batat
(zdjęcie Paulina Szajek)

Część jadalną warzyw korzeniowych stanowią zgrubiałe korzenie spichrzowe. Większość korzeni podaje się głownie na surowo, ale np. batat wymaga ugotowania.

Marchewkę można podawać w całości, także natkę, podobnie można podawać liście selera.

marchewka
(zdjęcie z Albumu - Mimonka)

Seler należy kroić w małe poziome kawałki, tak aby nie zostały długie, włókniste kawałki trudne do strawienia.

Rzepowate

rzodkiewka, rzodkiew, rzepa, brukiew (karpiel), rzodkiew japońska (daikon)

Rzepę i rzodkiewkę można podawać z liśćmi.

Strączkowe

zielony groszek, fasola, groch, bób

Do roślin strączkowych należy podchodzić z pewną ostrożnością. Najbezpieczniejsze w żywieniu ptaków są: fasola mung, fasola adzuki i soczewica, ich ziarna mogą być podawane zarówno jako kiełki, jak i w postaci gotowanej.

Na surowo podaje się zielony groszek.

Inne strączkowe należy podawać TYLKO gotowane. Kontrowersyjne jest podawanie soi. Z tym, że jest ona obecna np. we wszystkich (chyba we wszystkich) granulatach. Lepiej nie podawać w ogóle bobu, nawet gotowanego.

Psiankowate

pomidor, papryka, oberżyna (bakłażan), rodzynek brazylijski (miechunka peruwiańska), ziemniak

Wszystkie zielone części roślin z tej grupy są toksyczne, podawać papugom można jedynie jadalne bulwy (ziemniak) i owoce (pozostałe warzywa).

Ziemniak wymaga ugotowania, należy dokładnie usunąć skórkę, wszelkie zzielenienia, "oczka" i kiełki - to wszystko zawiera toksyny.

Pomidorów nie wolno podawać niedojrzałych (ludzie jedzą też zielone pomidory, ale zawierają one pewne ilości toksyn, które nawet u ludzi mogą spowodować zatrucie). Pomidory podaje się w całości, z pestkami.

Z pestkami podaje się też paprykę, choć czytałam o przypadkach problemów w wyniku przyklejenia się pestki w jamie dziobowej lub wolu. Wiele papug lubi ostre odmiany papryki, np. chilli. Papryczkę chilli można podawać także w postaci suszonych strąków.

Surowy bakłażan (oberżyna) zawiera większe ilości toksyn, ponieważ przygotowanie bakłażana wymaga użycia dużej ilości soli, to najlepiej zrezygnować z niego jako jednego z warzyw stosowanych w żywieniu ptaków.

kukurydza
(zdjęcie z Albumu - wiki)

Inne warzywa

karczoch zwyczajny, kard (karczoch hiszpański), koper ogrodowy, koper włoski (fenkuł), kukurydza cukrowa,  pochrzyn chiński,  szparag lekarski

Kukurydza ma bardzo niekorzystny stosunek wapnia do fosforu. Większość fosforu występuje jednak w postaci fitynianów, z których jest on prawie nieprzyswajalny.

Szparagi mogą być podawane TYLKO gotowane.

koper włoski (fenkuł)
(zdjęcie Paulina Szajek)

Szkodliwe, niebezpieczne i wątpliwe warzywa

Warzywa cebulowe - cebula, czosnek pospolity, por, szczypiorek - mogą być podawane w bardzo niewielkich ilościach. W większych ilościach są szkodliwe.

W literaturze opisywane są przypadki zatruć niewielką ilością czosnku, jednak czosnek (lub sok z czosnku) jest często polecany jako naturalny antybiotyk (także w tłumaczonych artykułach na tych stronach). Trudno więc jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie czy czosnek jest trujący. Każdy sam musi podjąć decyzje, osobiście uważam, że lepiej z czosnku zrezygnować.

Surowy bakłażan (oberżyna) zawiera większe ilości toksyn, ponieważ przygotowanie bakłażana wymaga użycia dużej ilości soli, to najlepiej zrezygnować z niego jako jednego z warzyw stosowanych w żywieniu ptaków.

Awokado i rabarbar - są to jedyne, znane mi, trujące dla papug warzywa.

Jak i kiedy podawać warzywa

Warzywa powinny być elementem codziennej diety większości gatunków papug. Najbardziej wartościowe są warzywa ciemnozielone.

Przekonanie papug, wychowanych na samym ziarnie do jedzenia warzyw (i owoców) nie jest łatwe. Należy jednak cierpliwie próbować. Jeśli papuga nie chce jeść warzyw pokrojonych w plasterki można próbować pokroić w jakieś inne kształty, można podawać tarte.

Wszystkie warzywa przed podaniem należy bardzo dokładnie umyć szczoteczką i obrać (jeśli tego wymagają). Warzywa nie mogą być pryskane.

Artykuł ten w podobnej wersji ukazał się też w serwisie o nimfach - Cockatiel czyli Nimfa.

Zdjęcia, o ile nie jest podpisane inaczej, są mojego autorstwa.