Od dawna stosuje się u nas suchą karmę dla psów i kotów, sucha karma dla papug jest jednak rzadkością, mało kto o niej słyszał, ze sprzedawcami w sklepach zoologicznych włącznie. Granulaty zasługują jednak na uwagę wszystkich właścicieli papug.

Co to jest

Granulat jest to przetworzony pokarm dla papug. Ze względu na sposób przygotowywania granulaty dzielą się na dwie grupy: przygotowywane na zimno i gorąco.

Granulaty przygotowywane na zimno

Ziarna, nasiona, orzechy są mielone, mieszane z różnymi dodatkami mineralnymi i witaminami, a następnie dokładnie mieszane. Później są wyciskane pod dużym ciśnieniem. W ten sposób powstają różnej wielkości wałeczki.

Przykładowy kształt granulatu produkowanego na zimno.

Granulaty przygotowywane na gorąco

Wszystkie składniki są mielone na proszek, a później w wysokiej temperaturze (ok. 150 stopni) "pieczone" w odpowiednich formach. W czasie stygnięcia dodawane są witaminy i składniki mineralne Granulaty te mogą mieć najróżniejsze kształty, od zwykłych kuleczek po wymyślne figury, kwiatki, literki. W zależności od dodatków barwników, granulaty te mogą mieć różne kolory.

Granulat dla dużych papug firmy Pretty Bird

Skład

Skład granulatu zależy od firmy, która jest jego producentem. Zawsze są to jakieś ziarna, orzechy, nasiona. Bardzo często podstawą jest mączka sojowa i kukurydza. Teoretycznie skład makro- i mikroelementów powinien odpowiadać zapotrzebowaniu ptaków, szczególnie ważny jest tutaj stosunek wapnia do fosforu, producenci na ogół nie podają jednak dokładnych danych liczbowych.

Ważnym składnikiem są konserwanty. Biorąc je pod uwagę można podzielić granulaty na naturalne i sztuczne. W sztucznych używane są sztuczne konserwanty, w naturalnych najczęściej są to witaminy. Aktualnie, tak jak w żywieniu ludzi, panuje moda na wszystko co naturalne. Trzeba jednak wyraźnie napisać, że nigdzie nie zostało udowodnione, że sztuczne konserwanty mają jakiekolwiek szkodliwe działanie na organizm papug. Nie udowodniono też jednak, że nie ma żadnego szkodliwego działania...

Granulaty "sztuczne" zawierają także dodatki smakowe i barwniki.

Za i przeciw

Producenci i sprzedawcy granulatu przedstawiają go jako idealny produkt. Czy faktycznie taki jest? Żeby odpowiedzieć na to pytanie zanalizujemy to co mówią producenci i sprzedawcy.

1. Granulat to w pełni zbilansowany, kompletny pokarm dla ptaków.
2.  W granulacie wszystko jest w jednym, papugi nie mogą wybierać ulubionych ziaren, a zostawiać tych nielubianych - dzięki temu jedzą wszystko, nie odżywiają się tylko jednym rodzajem ziarna i mniej się marnuje.
3. Granulat nie ma łusek, papugi więc nim nie śmiecą.
4. Granulat jest odpowiednio zbilansowany i jedzące go papugi nie są narażone na otyłość.
5. Żywione granulatem papugi żyją dłużej.
6. Żywienie granulatem zabiera mniej czasu.
7. W trakcie obróbki termicznej niszczone są wszelkie zarodniki grzybów.
8. Dzięki obróbce termicznej składniki odżywcze stają się lepiej przyswajalne.
9. Karmione granulatem papugi znoszą więcej jajek i wychowują więcej piskląt.

Faktycznie brzmi to wszystko bardzo pięknie. Idealny pokarm dla papug. Przypomnijmy sobie jednak, że to piszą producenci i sprzedawcy, czyli ludzie, którzy na sprzedaży granulatu zarabiają pieniądze. Przy takim spojrzeniu punkty te jawią się już bardziej jako reklama niż faktyczna informacja.

Zastanówmy się nad tymi punktami:

1. Do dzisiaj bardzo mało wiemy o naturalnej diecie prawie wszystkich gatunków papug. Jeśli więc nie znamy składu naturalnego pożywienia, to jak możliwe jest stworzenie odpowiednio zbilansowanej karmy? Poza tym nie da się stworzyć jednego odpowiednio zbilansowanego pokarmu dla różnych gatunków papug, a granulaty właśnie takie są. Wiele granulatów przeznaczonych dla różnych gatunków papug różni się bowiem jedynie wielkością granulek, a nie składem. Producenci mogą więc jedynie starać się stworzyć pokarm, który będzie miał jak najwięcej składników i będzie mniej więcej odpowiadał jak największej liczbie gatunków, nie jest to jednak odpowiednio zbilansowany pokarm dla konkretnego gatunku papugi.
2. Faktycznie niektóre papugi wybierają z karmnika tylko jeden rodzaj ziarna, najczęściej słonecznik. Uważny obserwator jest jednak w stanie zaobserwować ile pokarmu dziennie zjada papuga i ograniczać jej tłuste nasiona.
3. Nie jest to prawda. Wprawdzie granulat faktycznie nie ma łusek, ale papugi nadal traktują go jak ziarno i obierają z nieistniejących łusek. Zawsze więc część granulek w postaci proszku ląduje wszędzie dookoła.
4. To także nie jest prawda. Znane są przypadki np. amazonek, które żywione tylko granulatem po jakimś czasie stawały się otyłe.
5. Nie ma takich danych.
6. Nie jest to prawdą, podanie miski granulatów zabiera tyle samo czasu co podanie miski ziarna.
7. Tak, to jest prawda. Faktycznie bardzo często w mieszankach ziaren są zarodniki grzybów. Jednak nie sposób produkcji jest tutaj najważniejszy, ale późniejsze traktowanie produktu. Granulaty muszą być przechowywane w środowisku całkowicie suchym, nie tylko w magazynach, ale także w domach. Kiedy już jakiekolwiek zarodniki dostaną się do granulatu, zaczną się bardzo szybko rozwijać. Granulat jest bowiem doskonałą pożywką dla wszystkich mikroorganizmów.
8. To stwierdzenie może być prawdziwe jedynie w przypadku porównania z suchym ziarnem. Poza tym także papug  dotyczy stwierdzenie, że im pokarm świeższy i mniej przetworzony tym wartościowszy.
9. To stwierdzenie jest prawdą jedynie w sytuacji kiedy hodowca nie karmi odpowiednio swoich papug. W takiej sytuacji rzeczywiście dodatek granulatów dostarcza ptakom witamin i innych składników odżywczych. To samo jednak można osiągnąć odpowiednia dietą poprzedzającą lęgi.

Czytając te punkty można zauważyć, że granulaty są porównywane tylko do ziarna, tak jakby dieta papugi miała się składać wyłącznie z suchego ziarna albo granulatów. Jest to oczywiście nieprawidłowe podejście, bo ziarno powinno stanowić jedynie część diety papugi (proporcje są zależne od konkretnego gatunku). Pozostałą cześć diety powinny stanowić wszelkiego rodzaju "zieleniny" (owoce, warzywa, kwiaty, gałązki itd).

Przeciw granulatom podnoszone jest jeszcze parę kwestii, przede wszystkim brak kontroli nad faktycznym składem. Po pierwsze musimy wierzyć producentowi, że granulat zawiera faktycznie to co jest podane na opakowaniu. Jeśli nawet w to wierzymy, to pozostaje problem niepełnych danych. Na opakowaniach podawana jest np ilości całkowitego białka, nie ma jednak rozróżnienia na białko zwierzęce i roślinne. Przy tłuszczu podawana jest np. minimalna zawartość, ale nie wiemy już ile faktycznie jest tłuszczów, a przy niektórych gatunkach zawartość tłuszczu jest bardzo ważna.

Granulaty produkowane na zimno są w takim samym kształcie i kolorze, nie dostarczają więc papugom żadnych bodźców podczas jedzenia co przyczynia się do tego, że papuga się nudzi. Podobnie nie jest zróżnicowany smak. Z kolei kolorowe granulaty zawierają barwniki, które wg niektórych mogą być szkodliwe dla ptaków.

Aspekty zdrowotne

Poza niedowiedzioną szkodliwością sztucznych dodatków, jest kilka problemów podnoszonych przy okazji omawiania granulatów.

Karmienie samymi granulatami prowadzi do problemów z układem pokarmowym. Prawdopodobnie spowodowane jest to tym, że żołądek nie musi się specjalnie wysilać przy rozcieraniu takiego pokarmu. Twarde ziarno dostarcza mu więcej zajęcia.

Inne problemy może sprawiać wole. Granulaty powodują zwiększone pragnienie, co skutkuje wzmożonym pobieraniem wody. Granulki pod wpływem wody pęcznieją, znacznie bardziej niż jakikolwiek inny pokarm w wolu.

Podawać czy nie

Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa.

Na pewno granulaty nie mogą stanowić jedynego pożywienia papug, tak samo jak nie może suche ziarno. Jeśli już ktoś postępuje tak jak nie powinien, czyli podaje tylko suche jedzenie, to na pewno granulaty są lepsze niż samo ziarno. Trzeba sobie jednak zdawać sprawę z tego, że takie żywienie papugi jest niewłaściwe! I co do tego nikt nie ma wątpliwości.

Uważam, że granulaty mogą stanowić jakąś część diety papug. Nie należy jednak całkowicie eliminować z diety papug ziarna. Ilość podawanego ziarna zależy od gatunku papugi. Niektórym gatunkom wystarczy trochę ziarna co kilka dni, inne powinny dostawać ziarno codziennie (w tym nimfy czy faliste). Oczywiście powinno być to ziarno dobrej jakości, ale to już oddzielny problem.

Jeśli chodzi o granulaty, to ja stosuje je od wielu lat (aktualnie od kilku lat ZuPreem, dawniej Pretty Bird) jako dodatek. Papuga ma stały dostęp do ziarna i do granulatu, codziennie zjada trochę ziarna i trochę granulatu - ile i kiedy ma na to ochotę.

Według mnie granulat jest cennym dodatkiem. Jeśli jednak jesteśmy w stanie podawać papugom urozmaicone pożywienie, nie jest konieczny.

UWAGA

Jeśli podajemy papugom granulaty, nie wolno dodatkowo podawać żadnych preparatów mineralno-witaminowych. Wyjątkiem są specjalne sytuacje, np. choroby wymagające dodatkowych witamin, należy je jednak podawać po konsultacjach ze specjalistą.

Artykuł pochodzi ze stron Cockatiel czyli Nimfa, został napisany (obecna wersja) w 2005 roku.