Organizm papugi tak jak każdy inny potrzebuje wapnia. Wapń jest pierwiastkiem, który służy do budowy kości, piór oraz skorupki jajka, bierze też udział w wielu innych funkcjach organizmu. Dlatego podawanie wapnia jest konieczne. Oczywiście nie możemy podać wapnia w czystej postaci ponieważ jest on trującym metalem. Wapń dostarcza się organizmowi najczęściej w postaci węglanu wapnia. Nieporozumienie z wapnem wynika z tego, że potocznie mówimy "wapno" na wszelkie związki wapnia. Dla siebie w aptece kupujemy wapno. Dla papug też kupujemy wapno lub "kostki wapienne". Producenci preparatów wapniowych dla ptaków nazywają je właśnie "kostki wapienne". Konieczne jest jednak odróżnienie pojęcia "wapno" - jako źródła wapnia - z potocznego języka od "wapna" - głównie wapna budowlanego, które jest szkodliwe (jako silna zasada jest żrące).

Z badań T. Roudybusha, który zajmował się zapotrzebowaniem papug na różne składniki wynika, że dorosła nimfa potrzebuje 0,1% wapnia, w okresie lęgów zwiększa się zapotrzebowanie do do 0,4%, młode w okresie wzrostu potrzebują 0,9-1%.

Jest kilka sposobów dostarczenia papugom koniecznego wapnia, kilka źródeł wapnia.

Muszle mątwy - wg mnie najlepsze źródło wapnia (i nie tylko).

Mątwa (Sepia officinalis) to głowonóg żyjący przy dnie w ciepłych morzach (np. Śródziemnym). Dochodzi ona do 30 cm długości. Ma owalną wewnętrzną muszlę (zwaną też kością lub szkieletem), która pozostaje po jej śmierci. Muszle te można zbierać na plażach gdyż są one wyrzucane przez morze.

Po polsku na kość mątwy mówi się różnie: sepia, ossasepia, os sasepiae. Jest ona podłużna, dość płaska w najróżniejszych rozmiarach. Z jednej strony jest twarda, z drugiej miękka. Małe ptaki wyjadają tylko miękki "środek", papugi zapewne zjedzą całą.

Do klatki należy sepię przymocować twardą stroną do prętów. Aktualnie nie ma chyba w sklepach sepii na wagę (jak było jeszcze kilka lat temu), wszystkie sprzedawane są pojedynczo, pakowane w specjalne opakowania. Tak pakowane sepie mają najczęściej "mechanizm" do zawieszenia. Jeśli jednak mamy sepię bez tego to najprościej jest przewiercić dziurkę (sepia jest bardzo miękka i nie ma z tym problemów) i zamocować drucikiem, najlepiej na dole i na górze.

Kawałki sepii możemy też wykorzystać przy robieniu zabawek dla papug.

Sepia zawiera ponad 80% węglanu wapnia (różne źródła podają różnie, od trochę ponad 80% do 85%). Oprócz wapnia zawierają wiele mikroelementów takich jak: magnez, mangan, tytan, żelazo, miedź, nikiel, chrom, wanad, cynk, bar, lit, glin, molibden. Są więc znacznie lepszym źródłem wapnia niż powszechnie używane skorupki jajek.

Sepię można też zbierać samemu podczas urlopu spędzanego nad morzem. Sepię taką należy jednak przed podaniem ptakom wypłukać z soli morskiej. W tym celu należy moczyć je w słodkiej wodzie przez parę tygodni co jakiś czas zmieniając wodę. Nie należy zbierać sepii na plaży zanieczyszczonego morza.

Sepię należy tak wieszać (dotyczy to też kostek "wapiennych") aby papuga nie mogła zabrudzić jej odchodami. Jeśli tak się stanie to należy sepię dokładnie umyć i wysuszyć. W klatce też należy tak powiesić sepię żeby była w suchym miejscu, nie należy wieszać w pobliżu miski z wodą, którą papugi będą rozpryskiwać.

Przechowywana w suchym miejscu sepia latami nie traci swoich wartości.

Ostatnio widziałam na stronach sklepów internetowych sepie nasączane sokami owocowymi, nie jestem jednak w stanie nic o nich powiedzieć. Na pewno sepie barwione należy omijać.

Skorupki jajek - pokruszone skorupki jajek ugotowanych na twardo są najpowszechniej stosowanym dodatkiem dla ptaków. Skorupki muszą być wygotowane ze względu na możliwość zarażenia ptaków, np. salmonellą. Mimo, że są one łatwo osiągalne i tanie (mamy je zawsze 'przy okazji' jedzenia jajek) powinny zostać zastąpione sepią, która dla ptaków jest dużo lepsza.

Kostki wapienne - są to specjalnie przygotowane kostki (w zasadzie to mają różny kształt, np. serduszek) ze sklejonego węglanu wapnia. Niestety wiele kostek robionych jest z gipsu, co może być szkodliwe. Kostki z węglanu wapnia są bardziej chropowate, łatwo się kruszą. Kostki z gipsu są odlewane w formach, są bardzo gładkie i trudno je pokruszyć.

Unikać należy też kostek z dodatkami smakowymi, zapachowymi i barwionych.

Leki - na rynku znajduje się co najmniej kilka preparatów wapnia w postaci leków. Można też podawać wapń w syropie dla dzieci. Leki jednak należy podawać po konsultacjach ze specjalistą, w konkretnych przypadkach. Wiele leków zawiera inne związki wapnia niż węglan, z których wapń jest przyswajany w znacznie większych ilosciach.

Inne źródła wapnia:

• niektóre żerdzie
• muszelki ze żwirku mineralnego (muszelki ostryg połknięte przez papugi pomału rozpuszczają się uwalniając wapń)
• owies (kiełki i roślina)
• ziarna sezamu.

NIE MOŻNA PODAWAĆ PAPUGOM KREDY DO PISANIA (TAKIEJ JAK UŻYWANA W SZKOŁACH) JAKO ŹRÓDŁA WAPNIA!!

Najlepiej podać papugom więcej źródeł wapnia i niech same sobie wybiorą co im najbardziej odpowiada. Niektóre ptaki mogą mieć własne upodobania i nie będą chciały czegoś jeść. Zawsze jednak wśród oferowanych rzeczy powinna być sepia. Papugi mogą przez długi czas w ogóle nie sięgać do sepii czy kostek. Na pewno jednak kiedy ich organizm będzie potrzebował wapnia zaczną je jeść. Zwiększone zapotrzebowanie na wapń występuje w okresie lęgów i pierzenia. Samotne samiczki muszą mieć cały czas dostęp do wapnia - mogą znosić jajka a do budowy skorupek wapń jest konieczny. Jeśli samiczka nie ma wapnia to zużywa wapń ze swojego organizmu i kości. Wapń jest również konieczny dla młodych papug, którym rosną kości. Należy pamiętać, że młode nie mają tak twardych dziobów jak dorosłe ptaki, nie można im więc dawać twardych kostek. Najlepsze są dla nich miękkie sepie. Jeśli papugi nie chcą jeść "wapna" to można im posypywać jedzenie (zwłaszcza mokre) sproszkowaną sepią. Trzeba jednak bardzo uważać żeby nie przedawkować.

Bez konsultacji z lekarzem nie należy podawać papugom wapnia w syropie, czyli żadnych leków zawierających wapń.

Niedobór wapnia jest częstą przyczyną chorób papug trzymanych w domach (a jeszcze częściej nieprawidłowy stosunek w diecie wapnia i fosforu w połączeniu z brakami witaminy D). Znacznie częściej mamy do czynienia z niedoborem witaminy D (brak bezpośredniego dostępu do promieni słonecznych - czyli nie przez szybę) niż z faktycznym niedostatkiem wapnia w pożywieniu. Prawidłowy stosunek wapnia do fosforu u papug wynosi 1 1/2 :1 do 2:1 (Ritchie, Harrison and Harrison). Oznacza to, że papuga potrzebuje 1 1/2 do 2 razy więcej wapnia niż fosforu. W ziarnie jest natomiast duża zawartość fosforu. Dlatego papugi jedzące tylko ziarno mają problemy właśnie z prawidłowym stosunkiem obu tych pierwiastków (wapń znajduje się także w zielonych częściach niektórych warzyw).

Z drugiej strony nadmiar wapnia jest też bardzo szkodliwy. Dla nimf niebezpieczna jest zawartość wapnia przekraczająca 1% suchej masy. Przedawkowanie wapnia może spowodować zapalenie nerek, skazę moczanową i zmniejszenie łaknienie.

Artykuł pochodzi ze stron Cockatiel czyli Nimfa z roku 2002 + niewielkie poprawki.