|
Jest to znana od początku XX wieku wirusowa choroba
drobiu. Powoduje ona zmiany nowotworowe w narządach
wewnętrznych. Choroba atakuje kury, przepiórki japońskie
i indyki.
Etiologia
Chorobę wywołuje wirus choroby Mareka (MDV), który
należy do rodziny Herpesviridae. Wyróżnia się trzy
serotypy tego wirusa, jednakże wszystkie szczepy
zjadliwe i onkogenne należą do serotypu 1.
W serotypie 1 wyróżnia się kilka grup o różnej
zjadliwości: umiarkowane (m MDV), wirulentne (v MDV),
bardzo wirulentne (vv MDV) i bardzo wirulentne plus (vv+
MDV). Do lat ’60. występowały szczepy m MDV, potem
pojawiły się v MDV, a w latach ’90. vv+ MDV. Obecnie
dominują szczepy vv MDV i vv+ MDV.
Do serotypu 2 należą niepatogenne wirusy izolowane od
kur, a do typu 3 – niepatogenne izolowane od indyków.
Epizootiologia
Źródłem zakażenia są przede wszystkich chore ptaki,
które są siewcami wirusa. Wirus znajduje się w komórkach
złuszczonego nabłonka i z nimi dostaje się do układu
oddechowego.
Najbardziej wrażliwe na zakażenie są młode ptaki, w
wieku 6 tygodni, ale zakazić mogą się także ptaki nieco
starsze, pomiędzy 12 a 24 tygodniem życia, a czasem
także starsze. Siewstwo wirusa rozpoczyna się w 5 dniu
od zakażenia i trwa całe życie. Siewcami mogą także być
ptaki szczepione.
W temperaturze 20-25 stC w ściółce wirus może
przetrwać wiele miesięcy.
Wektorem jest chrząszcz pleśniakowiec lśniący, który
może mechanicznie przenosić wirusa pomiędzy różnymi
pomieszczeniami.
Patogeneza
Z układu oddechowego wirus przedostaje się do krwi, a
z nią do narządów układu odpornościowego, co powoduje
spadek odporności u zarażonych ptaków. Następnie
ponownie dostaje się do krwioobiegu i potem do kolejnych
narządów. Kompletne cząstki wirusa powstają w komórkach
nabłonka brodawek piór.
Objawy kliniczne
Wyróżnia się kilka postaci klinicznych. Najczęściej w
jednym kurniku występują różne postaci.
Postać nadostra
Ma gwałtowny przebieg i najcześciej nie ma objawów
klinicznych. Atakuje ptaki do 4 tygodnia życia.
Śmiertelność dochodzi do 80%.
Postać ostra
Okres inkubacji wynosi 2-3 tygodnie. Śmiertelność
jest dość wysoka i wynosi do 70%. Objawy kliniczne mogą
nie występować, przynajmniej u części ptaków w stadzie.
Objawy to przede wszystkim porażenia nóg, skrzydeł i
szyi. Charakterystyczna jest tzw. pozycja szpagatu –
ptaki leżą z jedną kończyną wyciągniętą do przodu, a
drugą do tyłu. Dzwonki i grzebienie są blade. Ptaki nie
jedzą w związku z czym dochodzi do wychudnięcia.
Pozycja szpagatu
(zdjęcie:
Cornell University College of Veterinary Medicine,
Partners in Animal Health, and the United States
Department of Agriculture)
Postać klasyczna
Okres inkubacji jest znacznie dłuższy. Śmiertelność
jest na poziomie 10-15%, a padnięcia następują w czasie
nawet kilku miesięcy. Postać ta najczęściej występuje u
kur, które są na początku sezonu nieśności.
Na ogół pierwszymi objawami są porażenia nóg i
skrzydeł. Występuje pozycja szpagatu. Czasem obserwuje
się objawy ze strony układu oddechowego. Może pojawić
się wychudzenie i biegunka. W postaci klasycznej mogą
też pojawić się zmiany w gałce ocznej: zmiana kształtu
źrenicy, plamistość lub szarość tęczówki, a także utrata
zdolności akomodacji oka.
Paraliż przejściowy
Taka postać choroby może wystąpić u ptaków w wieku do
5 tygodni. Po 8-12 dniach od zakażenia pojawiają się
porażenia nóg i szyi. Może to dotyczyć 50% stada. U
wielu ptaków później rozwija się klasyczna postać
choroby Mareka.
Górne zdjęcie: paraliż, charakterystyczne opuszczenie
kończyn
Dolne zdjęcie: kręcz szyi (torticollis)
(zdjęcia: "Picture Book of Infectious Poultry
Diseases" (edycja FAO - 2010))
Choroba Mareka przebiega ze zmianami nowotworowymi.
Guzy powstają w narządach wewnętrznych, czasem w
brodawkach piór i mięśniach szkieletowych. Objawy
nerwowe związane są ze zmianami w nerwach.
Diagnoza
Chorobę diagnozuje się poprzez izolacje i
identyfikacje wirusa, wykrywanie markerów wirusowych,
metody serologiczne.
Diagnostyka różnicowa
Przede wszystkim należy brać pod uwagę choroby o
podobnych objawach, są to przede wszystkim białaczka
limfoidalna, gruźlica, histomonoza, zapalenie mózgu i
rdzenia, rzekomy pomór drobiu, a także inne choroby
układu ruchu, oczu, inne nowotwory oraz choroby
niedoborowe (niedobór witamin B1, B2, E).
Leczenie
Nie ma leczenia.
Zapobieganie
W celu zapobiegania chorobie należy ptaki szczepić.
Na rynku są różne szczepionki, przed podaniem
szczepionki powinno się skonsultować z lekarzem
weterynarii w celu dobrania najlepszej. Pisklęta szczepi
się w pierwszym dniu życia. Można szczepić zarodki w
jajach w 18 dniu inkubacji.
UWAGA – szczepionki muszą być przechowywane w ciekłym
azocie (temp. -196 stC), raz rozmrożone i rozcieńczone
nie mogą być ani przechowywane, ani ponownie zamrażane.
Bibliografia
|
